Isaac Newton đầu tư và bài học cho chúng ta

IQ là viết tắt tiếng anh của Intelligence Quotient, hay được hiểu là chỉ số thông minh của não bộ con người. Thông thường những người có chỉ số IQ cao thường tiếp thu kiến thức rất nhanh, do đó dễ dàng thành công ở những lĩnh vực đòi hỏi sự nghiên cứu và tính toán về các con số.

Tuy nhiên, trong đầu tư chứng khoán có một nghịch lý : Không phải những người thông minh là những người đầu tư thành công nhất và ngược lại. Câu chuyện của nhà bác học thiên tài  Isaac Newton dưới đây là minh chứng rõ nhất cho ý kiến trên.

Isaac Newton là một nhà vật lý, nhà thiên văn học, nhà triết học, nhà toán học, nhà thần học và nhà giả kim người Anh, được nhiều người xem là một trong những nhà khoa học vĩ đại và có tầm ảnh hưởng lớn nhất trong lịch sử. Ông nổi tiếng là người cực kỳ thông minh với chỉ số IQ là 192.

Quay trở lại câu chuyện đầu tư của ông, đầu thế kỷ 17, ở Vương quốc Anh, xuất hiện một công ty tên là South Sea Co. – một đơn vị vận tải và thương mại đã thao túng chính quyền để giành được hợp đồng giao thương độc quyền (monopoly) tại Nam Mỹ, vùng biển Caribbean và vùng châu Á – Thái Bình Dương. Năm 1719, nhận thấy thị trường thuận lợi, công ty này quyết định bán cổ phiếu ra công chúng (IPO) và sớm trở thành cơn sốt đầu cơ tại đây.

Sau một thời gian nghiên cứu, nhà khoa học Newton quyết định mua cổ phiếu của công ty South Sea Co. Vào ngày 1/1/1720, mức giá cổ phiếu South Sea Co là 128 bảng Anh. Sau đó giá cổ phiếu của công ty này tăng một cách điên rồ, ông quyết định bán cổ phiếu ra, thu về lợi nhuận 7,000 pounds sterling (tương đương 1.5 triệu USD ngày nay).

Vài tháng sau khi chốt lời, nhìn giá cổ phiếu của South Sea Co. tiếp tục tăng lên mức 1,000 bảng, Newton quyết định dồn hết gia sản của mình để mua vào với số lượng gấp 3 lần trước kia. Thật không may cho ông, giá cổ phiếu này chỉ lên tiếp trong một thời gian ngắn sau đó giảm mạnh về mức 100 bảng. Newton chính thức mất 20,000 bảng (tương đương 3 triệu USD ngày nay) khi bán ra ở mức giá này.

Về sau, chính Newton đã phải thừa nhận rằng :

“Tôi có thể tính toán được chuyển động của các vì sao, nhưng không thể nào hiểu được sự điên rồ (madness) của loài người.”

Câu chuyện bi kịch của ngài Newton để lại cho chúng ta nhiều bài học. Điều quan trọng nhất trong đầu tư không phải là thông minh mà là phương pháp và kinh nghiệm thực tế. Khác với các ngành nghề, lĩnh vực trong xã hội, chứng khoán không có thần đồng hay thiên tài.

Ở thế kỉ 17, các nhà đầu tư nói chung và Newton nói riêng không có bất kì một phương pháp phân tích cổ phiếu cụ thể nào mà chỉ dựa vào các ý kiến chủ quan và niềm tin mơ hồ của cá nhân.

Hơn 300 năm sau, chúng ta bây giờ được tiếp cận nhiều phương pháp đầu tư bài bản và phù hợp hơn. Điều quan trọng là mỗi cá nhân nhà đầu tư cần phải lựa chọn cho mình một con đường đúng đắn và nâng cao tâm lý, kinh nghiệm của bản thân để tránh đi vào “vết xe đổ” của các bậc tiền nhân.